Alles wat je moet weten over speciaalbier!

Zoals de naam al aangeeft, is speciaalbier niet hetzelfde als een standaard biertje. Een lekker fris biertje gaat er altijd wel in, maar een speciaalbier geeft je net dat beetje extra. Alhoewel het een prima optie is voor speciale gelegenheden, zijn er ook vele cafés en bars waarbij je het gewoon zo kunt bestellen. Daarnaast gaat een speciaalbiertje er altijd in op een zomerse dag die je op het terras spendeert. Op het gebied van dergelijke biertjes is er voor iedereen een passende smaak te vinden. Wat de gelegenheid ook is, dit is wat je nodig hebt om een gelegenheid net dat beetje extra te geven.

Maar het is goed mogelijk dat je helemaal nog niet zo bekend bent met speciaalbier. Je zet je eerste stappen op dit gebied, maar je weet nog niet zo goed waar je moet beginnen. Immers zijn er zoveel soorten speciaalbieren, dat je door de bomen het bos niet meer kunt zien. Laat je daarom helpen door ons. Hieronder gaan we dieper in op wat dit fenomeen precies is en welke soorten er hiervan zijn. Na het lezen van deze tekst weet je alles wat je moet weten, waarna je kunt gaan genieten van de heerlijke smaken!

Wat is speciaalbier?

In een notendop maken kenners een distinctie tussen pils en speciaalbier. Onder pils worden de standaard bieren geschaard. Pils is een soort bier, en dus niet exact hetzelfde als bier. Alle pils is bier, maar niet al het bier is pils. De normale biertjes die je overal kunt bestellen kun je als pils typeren. Simpel gesteld is speciaalbier ‘bier met een smaakje’. Het is een term die in de jaren ’80 is ontstaan en ‘bier met een smaakje’ is de meest geaccepteerde definitie. Eigenlijk is er namelijk geen definitie. De term is vooral ontstaan om deze soort bier te onderscheiden van pils.

Als je een beetje bekend bent met het brouwproces van een pils, weet je dat dit op zichzelf al een lastig proces is. Dit geldt tevens voor speciaalbieren. Toch is het dit proces waarbij de verschillen ontstaan. Zo zakt gist tijdens het brouwen van pils naar de bodem, wat gebeurt bij een temperatuur tussen de 5 en 12 graden Celsius. Bij speciaalbieren is het echter de bedoeling dat het gist bovenop het bier in wording blijft drijven. Dankzij deze zogenaamde bovengisting is er meer mogelijk op het gebied van smaken en toevoegingen.

Hoe brouw je speciaalbier?

Hiervoor heb je een hogere temperatuur nodig tijdens het brouwproces. Gemiddeld ligt deze temperatuur tussen de 15 en 25 graden Celsius. Brouwen op hogere temperaturen is een veel lastiger proces voor een brouwer, onder meer door een groter risico op bacteriën. Het proces moet veel nauwgezetter in de gaten gehouden worden. Daarom kunnen pilsjes op grote schaal worden geproduceerd, terwijl dit bij speciaalbieren lastiger is.

Zie je de term speciaalbier, dan zie je vaak ook de term craft bier de revue passeren. Vaak worden deze twee termen door elkaar gebruikt. Alhoewel er overlap is tussen de twee, zijn er ook verschillen. Craft bier wordt namelijk gebrouwen door echte craft brouwers. Om een craft brouwer te zijn, dien je aan een aantal criteria te voldoen:

Ten eerste dien je als brouwer onafhankelijk te zijn. Hier is zelfs een limiet voor bedacht: maximaal 25% van de aandelen mogen in handen zijn van iemand anders dan de brouwer(s) zelf.
Daarnaast dient het bier authentiek te zijn. Hoe je dit voor elkaar krijgt? Ten eerste moet het bier op onverdunde basis gebrouwen worden. Daarnaast moeten ingrediënten vermeden worden die bedoeld zijn om de kosten lager te houden. Hierbij kun je denken aan maïs of rijst.
Tevens moet je alle info over het brouwproces terug kunnen vinden. Dit moet niet verborgen blijven. Als je wilt weten welke ingrediënten er bijvoorbeeld gebruikt zijn, moet een brouwer hier open over zijn.
Tot slot mag er niet meer dan 1 miljoen hectoliter jaarlijks gebrouwen worden. Anders ben je namelijk een grote producent.

Deze criteria gelden niet per se voor speciaalbieren, maar toch zijn er een hoop speciaalbieren die ook als craftbieren bestempeld zouden kunnen worden. Het belangrijkste verschil zit hem dus vooral in de onafhankelijkheid, authenticiteit, eerlijkheid en de algehele productie van een brouwer. Op deze manier kunnen er toch distincties gemaakt worden tussen speciaalbier en craftbier.

Hoe ontstond speciaalbier?

Technisch gezien bestonden speciaalbieren al voordat deze term werd geïntroduceerd in de jaren ’80. Immers waren witbieren en stouts de bierliefhebber niet onbekend. Maar gedurende de jaren ’80 begonnen kleinere producenten en brouwerijen met het brouwen van hun eigen speciale bieren. Dit werd niet alleen gedaan uit liefde voor bier, maar ook om de algehele dominantie van pils tegen te gaan. Het moet niet onderschat worden hoe alles omreikend groot pils was gedurende deze periode. Echter wilde de consument ook wel eens wat anders. Er was dus een vraag naar specialere bieren.

Hier haakten de kleinere brouwerijen op in met hun speciaalbieren. Al vrij snel sloeg dit concept aan, en inmiddels is het niet meer weg te denken uit de horeca. We durven zelfs wel te spreken van een speciaalbier boom gedurende de meest recente jaren. Waar wijn connaisseurs al jaren serieus werden genomen, was dit op het gebied van bier nog niet het geval. Gelukkig veranderen de tijden, en dus ook de manier waarop wij bier tot ons nemen. Je kunt een fijnproever zijn op het gebied van bier.

Voor vele personen is bier de meest gekozen drank in een café of bar. Echter zijn er inmiddels ook vele mensen die bier bewaren voor speciale gelegenheden. Vooral speciaalbieren zijn hiervoor een populaire keuze, omdat ze net dat beetje specialer zijn qua brouwproces en smaak. Fijne momenten worden nog mooie gemaakt.

Welke soorten speciaalbier zijn er?

Wist je dat je tegenwoordig de keuze hebt uit meer dan 2000 variaties aan speciaalbieren?! Alle smaken die je maar lekker vindt, zijn er inmiddels. Al zoek je een biertje dat de smaak heeft van een banaan, je kunt het tegenwoordig vinden. Dat is goed nieuws voor de fijnproever, maar ook voor de casual bierdrinken. Er is nu immers voor iedereen wel iets te vinden. Verwonderlijk is het dan ook niet dat deze biersoorten populairder zijn dan ooit.

Er zijn een aantal soorten speciaalbier die vaker voor komen dan andere varianten. Hieronder zetten we de bekendste varianten voor je op een rijtje:

IPA: IPA staat voor Indian Pale Ale. Ondanks deze naam, is deze speciaalbiersoort ontstaan in Groot-Brittannië. Wat meteen opvalt wanneer je een IPA bier drinkt, is de bittere afdronk. Dit komt doordat er voor IPA’s veel meer hop wordt gebruikt dan gemiddeld.
Je ziet vaak dat er daarom veel IPA’s met fruitsmaken zijn, zodat er een balans ontstaat tussen het fruit en de hop. Het gemiddelde alcoholpercentage van IPA’s ligt tussen de 5% en 7.5%.
Blond bier: ook deze soort speciaalbier doet het erg goed. Het is dan ook een erg toegankelijk biertje. Door het gebruik van minder hop is blond bier minder bitter en ietwat zachter en frisser van smaak. Gemiddeld ligt het alcoholpercentage rond de 5%, maar er zijn ook hogere uitschieters. Nederlandse en Belgische IPA’s behoren vaak ook tot deze categorie.
Stout: de kleur van deze soort bier is erg donker, bijna tegen het zwarte aan. Maar het is de smaak die stout bieren een streepje voor geeft op de rest. Onder de romige schuimkraag ontdek je een geroosterde smaak die voorzien kan zijn van fruitige en zurige tonen. Het percentage aan alcohol kan laag zijn, maar er zijn ook varianten met een percentage van 13%. Natuurlijk mag Guinness niet onvermeld blijven, aangezien dit het meest beroemde stout biertje is.
Tripel: deze variant wordt ook wel de koning der bieren genoemd. Vaak is er suiker toegevoegd, zodat de smaak wat zoetig is. Daarnaast is de smaak vaak moutig. Het is een stevige biersoort met een hoog alcoholpercentage. Naast een Tripeltje kun je ook kiezen voor dubbel bier of een quadrupel. Tussen deze varianten zitten echter wel een hoop verschillen qua smaak.
Bruin bier: ondanks de kleur, moet je bruin bier zeker niet verwarren met stout bier. Er wordt minder hop gebruikt dan bij andere soorten bieren, waardoor deze bruine bieren vaak niet al te bitter zijn. Daarnaast is het alcoholpercentage ook vaak laag, waardoor het bruine bier vaak wat zoet is. Het doet soms wat denken aan chocola, afhankelijk van de variant waar je voor kiest. Vaak wordt een combinatie van bleke mouten en donkere mouten gebruikt tijdens het brouwproces.
Witbier: naast de kleur van dit bier, valt witbier op vanwege de smaak. Qua variatie op het gebied van smaak zijn er weinige andere soorten speciaalbieren die witbier overtreffen. Naast ongebrande mouten (tarwemout én gerstemout) wordt namelijk vaak gebruik gemaakt van diverse soorten kruiden. Een goed voorbeeld hiervan is koriander, maar ook de schillen van bijvoorbeeld een sinaasappel kunnen gebruikt worden. In de noemer is de smaak van witbier dan ook te omschrijven als zoet en kruidig. Naast de kleur valt op dat dit bier geregeld aan de troebele kant is. Deze biersoort wordt namelijk niet gefilterd.

Dit zijn de meest bekende soorten speciaalbier. Echter zijn er ook nog een aantal andere varianten die het goed doen bij het Nederlandse publiek. Zo is er kriek bier, waarbij zure kersen worden toegevoegd. Ook het Duitse Weizenbier doet het goed met zijn frisse, niet-bittere en ietwat zurige klanken. Tot slot zijn er de Franse saison bieren, waarbij er een passende speciaalbier is voor ieder seizoen.

Top 5 meest opvallende speciaalbieren

De hierboven benoemde types bieren zijn inmiddels vrij standaard. Toch zijn er ook een hoop speciaalbieren die nog daadwerkelijk als speciaal te typeren zijn. Deze vallen op door hun opvallende ingrediënten of hun unieke smaak die geen enkel ander bier hun nadoet. Hieronder zetten we de top 5 opvallendste speciaalbieren voor je op een rijtje:

Got Tie On A Pineapple Pie: Dit speciaal biertje wordt gebrouwen door White Pony en representeert de smaak van verse ananassen. De bizarre combinatie zorgt voor heerlijke vanille en kaneel smaken die het biertje erg excentriek en érg lekker maken, absoluut een aanrader!
Wostyntje Mustard Beer: ben je gek op bitterballen maar heb je de ideale bier compagnon nog niet gevonden? Dan is dit Wostyntje Mustard Beer iets voor jou. De smaak van mosterd is prominent aanwezig. Past tevens goed bij andere soorten snacks en bittergarnituur.
Miyamori Wasabi Dry: dit biertje valt niet alleen op door de lichtgroene kleur, maar ook door de aanwezige hint van wasabi die je in dit Japanse biertje proeft. Ga je een avondje sushi eten, dan is deze speciaalbier de perfecte aanvulling hierop. Helaas is dit bier per heden uit de handel gehandeld, misschien vanwege een lage vraag naar dit bier…..
Banana Bread Bear: je kunt het zo gek niet verzinnen, of er is een bier met een bepaalde smaak. Natuurlijk mogen ook bananen niet ontbreken. Tijdens het brouwproces is gebruik gemaakt van fairtrade bananen. We kunnen de smaak niet anders omschrijven dan fruitig.
Bilk Beer: heb je altijd al een combinatie van bier en melk willen proeven? Nee, wij eigenlijk ook niet. Toch bestaat het nu in de vorm van Bilk Beer. Abashiri Beer, een Japanse brouwer, had namelijk een overschot aan melk waar deze vanaf moest. Hij vond er een creatieve oplossing voor. Of het lekker is? Dat zul je zelf moeten ontdekken.

De voordelen van speciaalbier

Inmiddels heb je een hoop gelezen over speciaalbier. Je weet nu niet alleen wat het is, maar ook dat er ontzettend veel verschillende soorten speciaalbieren zijn. In totaal zijn er meer dan 2000 varianten verkrijgbaar. Dat is ook meteen een groot voordeel van deze soort bier: de variatie is vrijwel eindeloos. Er is dan ook voor ieder wat wils. Bovendien worden speciaalbieren vaak door de wat kleinere brouwers gemaakt, die dit doen uit liefde voor bier en uit liefde voor hun vak. Ook deze liefde proef je terug.

Daarnaast kun je bij Belgian Craft Beers ook terecht voor speciaalbier in cadeauvorm. Zo hebben wij pakketten van de verschillende soorten speciaal bieren of een mix van meerdere soorten speciaal bieren. De pakketten van een specifieke speciaalbier, is een ideaal cadeau voor iemand die fan is van een bepaalde smaak. Dit alles zorgt er voor dat speciaalbier steeds populairder is geworden. Heb je na het lezen van dit artikel ook zo’n zin in een (speciaal)biertje? Wij in ieder geval wel, proost!